O kursu
Suočavanje sa savremenim društvenim problemima zahteva kritičku teorijsku analizu prošlosti. Kraljevina Jugoslavija je ilustrativan slučaj zavisne zemlje, čije proučavanje je posebno relevatno u sadašnjem momentu kada grupe koje vladaju u post-jugoslovenskim tvorevinama, vraćaju regiju u perifernu zavisnost. Federativna republika Jugoslavija bila je antisistemska razvojna država koja je organizovala svetski antiimperijalistički pokret i uvela nove oblike demokratije – radničko samoupravljanje, društveno upravljanje, delegatski sistem. Proučavanje jugoslovenskog socijalističkog pokušaja relevantno je u sadašnjoj krizi kada svetske napredne snage traže izlazak iz kapitalizma. Kurs prilazi istoriji predratne i poratne Jugoslavije iz istorijsko-materijalističke perspektive. Zato postavlja temeljna pitanja, na koja bi trebalo odgovoriti kako bi se uopšte moglo pristupiti izučavanju te istorije. Koji su preduslovi prelaska u kapitalizam? Šta je to zakon vrednosti? Koje su specifičnosti periferne kapitalističke formacije? Kakve kombinacije načina proizvodnje iziskuje neravnomerni razvoj na periferiji kapitalističkog svetskog sistema? Ova problematika uspostavlja nov okvir koji dovodi u pitanje opšte prihvaćene interpretacije Jugoslavije. Kakvi obrasci zavisnog razvoja proizilaze iz nacionalnih privrednih politika na periferiji? Da li se poratna Jugoslavija može smatrati socijalističkom društvenom formacijom? Da li se birokratija može smatrati vladajućom klasom? Kakvi su bili odnosi između plana i tržišta, a kakvi oni između države i samoupravljanja? Kakve su bile klasne dinamike u poratnoj Jugoslaviji? Koji ideološki procesi su se odvijali i kakve kulturne prakse su bile zastupljene? Cilj kursa je da izmesti analizu istorije Jugoslavije od ideoloških diskursa modernizacije putem modela pristizanja zapadnog kapitalizma i da je otvori ka problematici kompleksnosti neravnomernog i kombinovanog razvoja.
Predavanja na otvorenom kursu će se održati u prvom semestru akademske 2023/24. godine, od oktobra do decembra, po jedno predavanje nedeljno.
Pozivamo zainteresovane studentkinje, studente i sve ostale da se prijave za učešće na otvorenom kursu. Prijavu za učešće možete poslati profesoru Radetu Pantiću na imejl rade.pantic@fmk.edu.rs.
